فلج بل

فلج بل که در برخی از جاها به آن فلج بلز نیز اطلاق می شود ؛ به وضعیتی اشاره دارد که طی آن عضلات یک طرف صورت ، تضعیف شده یا به موقتا قادر به حرکت نباشد. این بیماری که از آن تحت عنوان فلج صورت نیز یاد می شود ، در عمده موارد به خودی خود و در طول چند ماه برطرف می شود ؛ اما با این حال اکیدا توصیه می شود در صورت مواجهه با هر یک از علائم ذیل ، سریعا به دکتر مریم یعقوبی  یکی از بهترین متخصصین گوش حلق و بینی مراجعه نمایید تا تحت بررسی های دقیق قرار گیرید.

• خشکی دهان
• از دست دادن حس چشایی
• افتادگی پلک یا یک سمت دهان
• تغییر حالت چشم ها مانند خشکی بیش از حد چشم یا ایجاد بیش از حد اشک
• ضعف یا فلج کامل در یک طرف صورت که طی ۲ روز اخیر و به سرعت ایجاد شده باشد.

چرا فلج بل اتفاق می افتد ؟

در حالت طبیعی ، عصب صورت از طریق کانال فالوپی که مسیری باریک و استخوانی است و در زیر جمجمه و گوش واقع شده است ؛ به عضلات طرفین صورت امتداد یافته و در بخش اعظمی از مسیر خود ، توسط یک حفاظ استخوانی احاطه شده است ؛ زمانی که ضربه شدید به عصب صورت وارد گردد ؛ عملکرد آن مختل شده و در نتیجه در ارسال پیام هایی که قرار است به مغز ارسال شوند ، وقفه اتفاق افتاده و بدین ترتیب فلج بل یا در واقع همان فلج موقت صورت رخ می دهد. لازم به ذکر است که عضلات هر سمت از صورت ، به وسیله یک عصب که در همان سمت جای گرفته است ؛ کنترل می شوند.

وظایف این عصب به طور کلی به سه دسته زیر تقسیم شده است :

• کنترل عضلات صورت
  1. کنترل پلک ها
  2. کنترل عضلات اطراف چشم
  3. کنترل عضلات اطراف دهان
  4. کنترل عضلاتی که حالت چهره را ایجاد می کنند.
• تحریکات عصبی
  1. غدد اشکی
  2. غدد بزاقی
  3. کنترل عضلات استخوانچه های گوش میانی استاپدیوس به جای استاپ ها
• کنترل اعصاب چشایی زبان

لازم به ذکر است که این وضعیت آسیب عصب صورت ، هیچ ارتباطی با سکته مغزی ندارد و به طور معمول تنها در یک سمت صورت رخ داده و به ندرت ممکن است در هر دو سمت صورت رویت شود.

علائم فلج بل چیست ؟

به طور کلی عصب صورت ، بسیار پیچیده بوده و عملکرد وسیعی دارد ؛ لذا آسیب دیدن آن می تواند منجر به بروز اختلال در عملکرد آن شده و مشکلات زیادی به همراه داشته باشد.

ناگفته نماند که علائم فلج بل ، ممکن است در هر فردی متفاوت باشد و از لحاظ گستردگی به صورت خفیف یا گاها شدید خود را نمایان سازد.

از جمله علائم متداول علج بل می توان به موارد ذیل اشاره داشت :

• پیچ خوردگی ، ضعف یا فلج در یک یا به ندرت در هر دو طرف صورت
• افتادگی پلک و گوشه دهان
• افتادگی چشم
• خشکی چشم یا دهان
• اختلال در حس چشایی
• اشک ریزش بیش از حد از یک چشم

توجه داشته باشید که اغلب این علائم ، به صورت ناگهانی شروع می شوند معمولا طی دو روز به اوج خود می رسند و سبب تغییر حالت قابل ملاحظای در صورت می شوند.

فلج بل چگونه درمان می شود ؟

• روند فلج بل در همه افراد یکسان نیست و در ثورت خفیف بودن غالبا نیازی به درمان آن نخواهد بود ؛ چرا که در این شرایط معمولا در طول ۲ هفته همه علائم به خودی خود برطرف می شوند.اما در برخی موارد که علائم شدیدتر است ، فرد حتما باید تحت درمان با دارو و دیگر گزینه های درمان قرار گیرد.مطالعات اخیر نشان داده است که استروئیدهایی مانند پردنیزون ، در درمان فلج بلز موثر هستند.همچنین داروهای دیگری مانند آسیکلوویر ، نیز ممکن است در کوتاه شدن دوره این بیماری سودمند باشد.
• توجه داشته باشید اگرچه مسکن هایی مانند آسپرین ، استامینوفن یا ایبوپروفن می توانند درد را تسکین دهند ؛ اما به دلیل تداخلات دارویی احتمالی ، در خصوص مصرف این داروها حتما باید با پزشک معالج تان مشورت نمایید.از آن جا که این بیماری ، می تواند توانایی پلک ها را در بهم رسیدن آن ها به صورت نرمال به هم بزند ، و بدین ترتیب چشم را مستعد خشکی کند ؛ می توان گفت که محافظت از چشم در برابر آلودگی و آسیب دیدگی و نیز مرطوب تگاه داشتن آن با اشک های مصنوعی و پمادهای چشمی مخصوص بویژه در هنگام شب ، از دیگر نکات مهم در راستای درمان فلج بلز می باشد.لازم به ذکر است که در موارد نادر ، ممکن است برای کاهش ناهنجاری ها و اصلاح برخی از آسیب ها مانند بسته نشدن کامل پلک یا لبخند کج ، نیاز به جراحی زیبایی یا ترمیمی ضرورت یابد.

فلج بل چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک می تواند با مشاهده علائم تا حدودی فلج بل را تشخیص دهد. عارضه هایی مانند سکته مغزی ، سارکوئیدوز و بیماری لایم نیز می توانند باعث فلج شدن صورت بشوند.معمولا برای مشخص شدن موضوع نیاز به انجام یک یا چند تست زیر را خواهید داشت:

• تست خون برای چک کردن شرایط مانند بیماری لایم یا سارکوئیدوز.
• الکترومیوگرافی :از این تست برای اندازه گیری فعالیت اعصاب و میزان آسیبی که به ان رسیده است استفاده می کنند. از طریق انجام این تست پزشک متوجه زمان مورد نیاز برای بهبودی این علائم خواهد شد.
• ام آر آی یا سی تی اسکن از جمله تصویربرداری هایی می باشد که قادر به تشخیص سکته مغزی و میزان آسیبی که به مغز رسیده است می باشد.

فلج بل در دوران بارداری

به دلایلی که هنوز مشخص نشده است ، زنان باردار حدود سه برابر بیشتر ازدیگر زنان در معرض ابتلا به فلج بل قرار دارند. این شرایط معمولا در سه ماهه سوم حاملگی روی می دهد شانس ابتلا به این عارضه در زنانی که فشار خون بالا دارند یا به دیابت بارداری مبتلا می باشند بسیار بیشتر می باشد.
هنگامی که علائم بسیار شدید باشند معمولا پزشکاستفاده از تکنیک های درمانی را برای این اشخاص پیشنهاد می کند.

چه هنگام باید به پزشک مراجعه کنید

در صورتی که علائم فلج بل را تجربه کردید مانند فلج صورت را مشاهده نمودید باید بلافاصله به یکی از بهترین متخصصین گوش ، حلق و بینی  مراجعه کنید یا با وی تماس بگیرید.مراجعه سریع پزشک باعث می شود که پزشک خیلی سریع راههای درمانی را برای شما شروع کند و هرچه سریع تر ریکاوری شوید.بنابراین در صورت مشاهده هریک از علائمی که در خصوص فلج بل به آن اشاره شد باید به پزشک مراجعه نمایید.
سخن نهایی
در صورتی که فلج بل دارید، نباید از ظاهر صورت خود خجالت بکشید.خوشبختانه این علائم به مرور زمان بهبود می یابند.در مراحل اولیه که علائمی را در مورد این عارضه مشاهده نمودید به پزشک مراجعه نمایید روش های درمانی معمولا در صورت مراجعه سریع فورآ علائم را بهبود می دهند.توجه داشته باشید که این شرایط کاملا موقتی می باشد اما نیاز دارد که برای فعالیت مجدد اعصاب و ماهیچه های صورت صبر داشته باشید.