سینوزیت

سینوزیت ، در حقیقت نوعی التهاب شایع و عفونت در سینوس های پارانازال ( حفره هایی که مخاط لازم را برای کارکرد صحیح بینی ایجاد می کنند ) می باشد. این بیماری ، می تواند حاد یا مزمن باشد و ممکن است در اثر ویروس ها ، باکتری ها ، قارچ ها ، آلرژی ها یا حتی یک واکنش خود ایمنی ایجاد شود. اگرچه عفونت سینوس ها ( سینوزیت ) بسیار ناراحت کننده و دردناک است ، اما غالبا بدون نیاز به مداخله پزشکی از بین می رود. البته توجه داشته باشید که چنانچه علائم ناشی از التهاب و تورم سینوس ها ، به مدت یک هفته یا بیشتر طول بکشد و با افزایش درجه حرارت بدن یا سردرد همراه باشد ؛ حتما باید به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه شود. با مطالعه مقاله پیش رو که توسط دکتر مریم یعقوبی گردآوری شده است ، اطلاعات مفیدی پیرامون این بیماری کسب خواهید کرد.

در ادامه مقاله به اختصار به هر یک از موارد ذیل  اشاره داشته ایم :

• سینوزیت چیست ؟
• علائم سینوزیت
• عوامل ابتلا به سینوزیت
• روش های تشخیص سینوزیت
• نحوه درمان سینوزیت
• جراحی سینوزیت

سينوزيت چیست ؟

1. به طور کلی همه افراد در ناحیه خلفی استخوان های صورت خود ، ۴ جفت فضای خالی یا به عبارتی حفره دارند.
2. برخی موارد اعم از حساسیت ( آلرژی ) ، باکتری یا ویروس ؛ می توانند منجر به التهاب این حفره ها شده و سبب بروز سينوزيت شوند.
3. همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد ؛ این بیماری اغلب بدون درمان و مداخله پزشکی از بین می رود ، اما با این حال گاهی اوقات نیازمند مراقبت های پزشکی می باشد.
4. معمولا پزشکان ، سينوزيت را با عنوان رینوسینوزیت نیز معرفی می کنند ؛ چرا که در عمده موارد ، التهاب سینوس ها با التهاب بینی ( رینیت ) همراه است.

علائم سینوزیت

طبیعتا ممکن است با این سوال روبرو شوید که از کجا می توان متوجه وجود سینوزیت شد ؟

بالطبع سينوزيت ، نیز همچون دیگر بیماری ها و ناراحتی ها ؛ علائم و نشانه هایی در پی دارد.

اگرچه علائم بیماری سينوزيت ؛ بسته به شدت عفونت ، متفاوت می باشد ؛ اما به طور کلی برخی علائم در کلیه انواع این بیماری ، مشترک هستند و بر وجود سينوزيت دلالت می کنند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره داشت :

• ترشحات بینی
• کاهش حس بویایی
• درد و فشار صورت
• گرفتگی و احتقان بینی
• سرفه

البته باید متذکر شد که بیماری سينوزيت در موارد پیشرفته تر ، علائم زیر را نیز به دنبال خواهد داشت :

• تب
• سردرد
• خستگی و بی حالی
• تنفس بد بو
• درد دندان

لازم به ذکر است در مواردی که علائم فوق الذکر ، تا ۳ ماه یا بیشتر تداوم یابند ؛ ممکن است پزشک متخصص گوش، حلق و بینی  ، تشخیص وجود سینوزیت مزمن را بدهد.

عوامل ابتلا به سینوزیت

بیماری سينوزيت و عفونت سینوس ها ، می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد ؛ اما در حالت کلی از تجمع مایع در سینوس ها می توان به عنوان بستری برای تجمع و تکثیر میکروب ها و در واقع عامل اصلی ابتلا به سينوزيت در تمامی افراد مبتلا به این بیماری یاد کرد.

مهم ترین عوامل زمینه ساز ابتلا به سینوزیت عبارتند از :

1. ویروس ها : عفونت های ویروسی ، تقریبا %۹۰ موارد ابتلا به سينوزيت در بزرگسالان را تشکیل می دهند.
2. باکتری ها : آلودگی های باکتریایی ، عامل حدود %۱۰ از موارد ابتلا به سينوزيت در افراد بزرگسال می باشند.
3. آلاینده ها : گاها التهاب سینوس ها و بروز عفونت در لایه مخاطی سینوس ها ، از قرارگیری در معرض مواد شیمیایی یا تحریک کننده موجود در هوا ناشی می شود.
4. قارچ ها : قارچ ها به ندرت منجر به بروز بیماری سينوزيت می شوند ؛ با این حال نباید از آن ها غافل شد ، چرا که گاهی نفوذ قارچ ها به درون فضای خالی پشت بینی زمینه ساز التهاب سینوس ها به شمار می رود.

چه عواملی ریسک ابتلا به سينوزيت را تشدید می کنند ؟

• پولیپ بینی
• ضعف سیستم ایمنی
• حساسیت و آلرژی
• عفونت های دستگاه تنفسی ؛ نظیر سرماخوردگی
• اختلالات ساختاری بینی ؛ مانند انحراف تیغه بینی

حفره های سینوسی اطراف چشم و بینی

سینوس های پارانازال ، در ناحیه پیشانی در نزدیک چشم ها و بینی قرار گرفته و بر مبنای استخوان تشکیل دهنده ساختار آنان نام گذاری شده اند.

• سینوس های اتموئید که ما بین دو چشم مستقر هستند
• سینوس های ماگزیلاری در زیر چشم ها قرار گرفته اند
• سینوس های اسفنوئید پشت چشم ها جای می گیرند
• سینوس های فرونتال که بالای دو چشم قرار می گیرند و به سینوس های پیشانی نیز شناخته می شوند.

بزرگترین حفره سینوسی که نسبت به سایر حفره ها به میزان بیشتری در معرض بیماری سینوزیت قرار دارد ، سینوس ماگزیلاری است.

روش های تشخیص بیماری سينوزيت

در راستای تشخیص این بیماری ؛ در وهله اول ، پزشک متخصص به انجام معاینه و بررسی های لازم بر روی بیماری می پردازد.در اکثر موارد ، معاینات اولیه با بهره وری از ابزاری به نام  اتوسکوپ ؛ می تواند به تشخیص صحیح این بیماری کمک شایانی کند.اما در پاره ای موارد و در صورتی که علائم سينوزيت ، تداوم یابند ؛ ممکن است پزشک ، برای معاینه دقیق تر بیمار از دستگاه آندوسکوپ ( یک لوله کوچک ، نازک و انعطاف پذیر با منبع نور و دوربین ) استفاده نماید.ابزار آندوسکوپ ، امکان تهیه تصاویر دقیق از داخل بینی را برای پزشک فراهم می آورد.لازم به ذکر است در مواردی که این بیماری از نوع شدید و مقاوم به درمان باشد ؛ امکان دارد که پزشک ، انجام سی تی اسکن را نیز برای احراز وجود سينوزيت درخواست نماید.

انواع سینوزیت

• سینوزیت حاد باکتریایی : این عارضه اشاره دارد به بروز ناگهانی علائم سرماخوردگی همچون آبریزش بینی ، گرفتگی بینی و درد صورت و احساس پُری وسنگینی صورت که حدوداً تا ۱۰ روز برطرف نمی شوند یا علائمی که به نظر می رسد بهبود یافته اند اما بعد از مدتی ، با شدت بیشتر از قبل نمود پیدا می کنند. داروهای آنتی بیوتیک و ضد احتقان جهت درمان سینوزیت حاد بسیار کاربرد پذیر هستند.
• سینوزیت مزمن : منظور از سینوزیت مزمن شرایطی است که احتقان بینی ، چرک و ترشح ، درد یا فشار در صورت و کاهش حس بویایی به مدت حداقل ۱۲ هفته ادامه پیدا می کند.
• سینوزیت نیمه حاد : علائم ناشی از این نوع عفونت سینوسی حدود ۴ الی ۱۲ هفته به طول می انجامند.
• سینوزیت راجعه یا برگشتی : سینوزیت راجعه یا برگشتی زمانی است که علائم عفونت سینوس ها طی یک سال حدود ۴ مرتبه نمود می یابند و هر بار به مدت ۲ هفته فرد را درگیر می سازند.

نحوه درمان سينوزيت

روش های درمان التهاب سینوس ها بستگی به مدت زمان طولانی بودن بیماری و شرایط بیمار دارد :

1. درمان سینوزیت حاد : سينوزيت حاد ، در اکثر موارد بدون درمان و به صورت خود به خودی و با درمان های خانگی بهبود می یابد.
2. درمان سینوزیت مزمن : سينوزيت مزمن به ندرت ممکن است ناشی از عفونت های باکتریایی باشد ، لذا در صورت ابتلا به سينوزيت مزمن نباید توقع بهبود علائم بیماری با آنتی بیوتیک ها را داشته باشید.

لازم به ذکر است اسپری های کورتیکواستروئیدی در صورت صلاحدید پزشک ، می توانند در درمان سینوزیت مزمن و بهبود آن کمک کننده باشند.توجه داشته باشید که چنانچه سينوزيت ، به دنبال آلرژی و مواد آلرژی زا رخ داده باشد ؛ با درمان آلرژی یا کاهش مواجهه با آلرژن ها ( مواد آلرژی زا ) می توان از بروز مجدد آن جلوگیری کند.

جراحی سینوزیت

• به طور کلی در صورتی که اختلالات ساختاری بینی ؛ از جمله انحراف سپتوم ، عامل ابتلا به سينوزيت تشخیص داده شده باشند ؛ عمدتا در راستای درمان این بیماری ، نیاز به انجام جراحی ضرورت خواهد یافت.
• همچنین در مواردی که سينوزيت در اثر ابتلا به پولیپ بینی ایجاد شده و در مقابل درمان های دارویی و خانگی ، مقاوم باشد ؛ نیز ممکن است پزشک متخصص گوش و حلق و بینی انجام عمل جراحی سینوزیت را درخواست کند.
• موثرترین و اصلی ترین روشی که به منظور درمان التهاب سینوس های مقاوم به درمان ، مورد استفاده قرار می گیرد ؛ جراحی آندوسکوپی سینوس می باشد. لازم به ذکر است که جهت پیشگیری از عود مجدد بیماری سينوزيت ، ممکن است پس از جراحی نیز نیاز به ادامه درمان وجود داشته باشد. البته باید توجه داشت که جراحی ، همیشه آخرین راه برای درمان یک بیماری و در صورت پاسخ ندادن بیمار به سایر روش های درمانی است. انجام موفقیت آمیز جراحی سینوس ها ، مستلزم انتخاب یک پزشک متبحر و خبره می باشد ؛ تا علاوه بر حصول نتایج مطلوب ، از بروز عوارض احتمالی ناشی از عمل نیز پیشگیری گردد.

چه کسانی در معرض بیماری سینوزیت قرار دارند؟

سینوزیت ممکن است برای هر شخصی اتفاق افتد. هر چند افرادی که به آلرژی بینی ، پولیپ و آسم مبتلا بوده یا بینی شان فرم غیر متعارفی دارد ، تا حد بیشتری در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. کشیدن سیگار نیز احتمال بروز عفونت سینوس ها را افزایش می دهد. دکتر مریم یعقوبی از بهترین پزشکان متخصص گوش و حلق و بینی در تهران هستند که با تشخیص دقیق و صحیح کلیه بیماری های مرتبط با گوش ، حلق و بینی ؛ بهینه ترین راهکار درمانی را به بیماران محترم خود ارائه می نمایند.