دلایل تلخی دهان را بشناسید

طعم تلخ یا بد دهان می تواند یک واکنش طبیعی در برابر خوردن غذاهای تند یا ترش باشد. با این حال، هنگامی که تلخی دهان برای مدت طولانی ادامه یابد یا به طور غیر منتظره اتفاق بیفتد، می تواند نگران کننده باشد.

طعم و مزه یک حس پیچیده است که می تواند تحت تأثیر بسیاری از عوامل قرار گیرد. تلخی دهان قابل درمان است و افراد می توانند طعم ناخوشایند را با استفاده از چند روش درمانی خانگی ساده درمان کنند.

در ادامه با ما همراه باشید تا درباره علل و علائم تلخی دهان آشنا شوید. ما در این مقاله سعی کردیم تا انواع راهکار های درمانی و پیشگیری از این بیماری را به طور مفصل توضیح دهیم.

داشتن طعم تلخ در دهان ، حتی زمانی که چیزی تلخ نمی خورید یا نمی نوشید ، یک مسئله کاملاً شایع و قابل درمان است. تلخی دهان به طور مداوم، از نظر پزشکان نوعی نارسایی چشایی(dysgeusia) شناخته می شود. این تغییر طعم برای افراد مبتلا، بسیار ناخوشایند بوده و ممکن است تا زمان درمان، ادامه پیدا کند.

تلخی دهان اختلالی است که ممکن است باعث از بین رفتن تمرکز در افراد شود. چشیدن و خوردن غذا برای این افراد بسیار دشوار است، به گونه ای که این طعم تلخ حتی بعد از مسواک زدن نیز از بین نمی رود.

بسیاری از دلایل ایجاد مزه تلخ در دهان جدی نیست. با این وجود، علائم ممکن است اذیت کننده باشد و یا در رژیم غذایی افراد اختلال ایجاد کند. از علائم تلخی دهان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس طعم تلخی
• احساس طعم شوری
• احساس طعمی همانند مزه فلز
• بوی بد دهان

داشتن تلخی دهان اغلب یک مشکل حادو غیر قابل درمان نیست ، اما می تواند زندگی روزمره شما را مختل کند. این عوامل عبارتند از:

همان گونه که از اسم این بیماری پیداست باعث احساس سوزش در دهان می شود. این علائم می تواند در یک ناحیه یا کل دهان رخ دهد و می تواند بسیار دردناک باشد. همچنین می تواندباعث خشکی دهان و ایجاد طعم تلخ یا مزه ای همانند فلز شود.

سندرم سوزش دهان در مردان و زنان به خصوص زنانی که دوران یائسگی یا بعد از این دوران را تجربه می کنند، رخ می دهد. گاهی اوقات سوزش دهان علت قابل تشخیصی ندارند.

بهداشت نامناسب دندان هم می تواند باعث ایجاد تلخی دهان شود. همچنین احتمال ایجاد عفونت، بیماری لثه یا التهاب لثه افزایش می یابد.

آفت یا همان برفک دهان یک بیماری عفونی است. برفک دهان به علت عفونت مخمر در دهان، اغلب باعث ایجاد لکه های سفید در زبان ، دهان یا گلو می شود. همچنین ممکن است طعم تلخ یا ناخوشایندی ایجاد کند که ممکن است تا زمان درمان عفونت باقی بماند.

بسیاری از خانم ها در سه ماهه اول بارداری از تلخی دهان واحساس مزه ای مانند فلز شکایت دارند. علت تلخی دهان در بارداری می تواند ناشی از هورمون زنانه استروژن باشد که در دوران بارداری نوسان دارد. این هورمون میتواند باعث تغییر عملکرد جوانه های چشایی شوند.

به همین علت بسیاری از خانم ها  در هنگام بارداری طعم تلخ یا مزه ای همانند فلز در دهان خود حس می کنند. این مسئله معمولاً مدتی بعد از بارداری یا پس از زایمان از بین می رود.

کاهش استروژن در دوران یائسگی ممکن است منجر به بیماری هایی همچون خشکی دهان و یا سندرم سوزش دهان شود. این بیماری ها خود عامل ایجاد طعم تلخ در دهان می شود به همین علت بسیاری از زنان در دروان یائسگی یا پس از آن ممکن است دچار تلخی دهان شوند.

احساس خشکی دهان که به نام ژروستومیا نیز شناخته می شود. این بیماری می تواند به علت کاهش تولید بزاق یا تغییر در ترکیب بزاق ایجاد شود.

بدون تولید مناسب بزاق، فرد ممکن است در تشخیص طعم ها دچار مشکل شوند به طور مثال ممکن است طعم و مزه مواد خوراکی، تلخ تر باشد، یا نمک کمتری داشته باشد.

ریفلاکس اسید معده که به آن « GERD » نیز گفته می شود ، هنگامی رخ می دهد که دریچه انتهایی مری ضعیف می شود و اجازه می دهد غذا و اسید معده از معده شما به سمت مری و دهان راه یابد.

دریچه انتهایی مری یک عضله درانتهای لوله ای است که غذا را از دهان به معده می برد. از آنجا که این ماده حاوی اسید و آنزیم های گوارشی است؛ می تواند منجر به طعم تلخ دهان شود.

زردی یا همان یرقان به علت عدم توانایی بدن برای سوخت و ساز بیلی روبین رخ می دهد. یکی از علائمی که این بیماری از خود نشان می دهد، تلخ شدن دهان در صبح است.

سطح استرس و اضطراب بالا می تواند هورمون های بدن را تحریک کند، که اغلب حس چشایی فرد را تغییر می دهد. اضطراب می تواند باعث خشکی دهان شود که خود این بیماری یکی از علل ایجاد تلخی دهان است.

هنگام سرماخوردگی، آنفولانزا، عفونت سینوس یا نظیر این گونه بیماری ها، بدن پروتئین های التهابی را برای گرفتن سلول های مضر ارسال می کند. این پروتئین ها همچنین ممکن است بر روی زبان و جوانه های چشایی تأثیر بگذارند به نحوی که باعث افزایش حساسیت به مزه های تلخ در هنگام بیماری شود.

بدن هنگام جذب دارو ها، بقایای دارو را از طریق بزاق دفع می کند. علاوه بر این، اگر یک دارو یا مکمل دارای عناصر تلخ یا فلزی باشد، می تواند باعث ایجاد طعمی تلخ در دهان شما شود. برخی از این دارو ها عبارتند از

• آنتی بیوتیک تتراسایکلین
• لیتیوم ؛ برای درمان برخی اختلالات روانپزشکی استفاده می شود
• داروهای قلبی خاص
• ویتامین ها و مکمل هایی که حاوی روی ، کروم یا مس هستند

همانند سایر حواس ما، جوانه های چشایی مستقیماً با اعصاب مغز ارتباط دارند. آسیب به اعصاب می تواند باعث تغییر در چشایی فرد شود.آسیب عصبی می تواند ناشی از آسیب به سر یا موارد همچون موارد زیر باشد؛

• صرع
• اسکلروز چندگانه
• تومورهای مغزی
• فلج بل
• زوال عقل

تلخی دهان و سرطان رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند به نحوی که پرتودرمانی و شیمی درمانی می تواند باعث تحریک جوانه های چشایی شود. به دنبال این تحریک، عوارض بسیاری همچون تلخی دهان و حس کردن مزه ای همانند فلز به وجود می آید.

در برخی موارد می توانید با انجام راهکار هایی باعث تسکین و حتی پیشگیری از طعم تلخ دهان شوید. این موارد عبارتنداز:

• نوشیدن مایعات زیاد
• جویدن آدامس های بدون قند
• رعایت بهداشت دهان همانند نخ کشیدن، مسواک زدن مرتب، استفاده از دهان شویه
• کاهش وزن
• اجتناب از عوامل خطر برای ریفلاکس اسید، مانند خوردن غذاهای پرادویه یا تند
• کاهش یا عدم استعمال دخانیات
• محدود کردن استفاده از الکل
• خوردن وعده های غذایی کوچک و مکرر، به جای وعده های غذایی بزرگ

درمان این اختلال بسته به علت ایجاد آن متفاوت است. برای درمان این اختلال پزشک ابتدا از شما سوال هایی درباره سوابق پزشکی و دارو های مصرفی شما می کند. پس از آن به معاینه فیزیکی شما می پردازد. در این حالت پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق تر آزمایشاتی را توصیه کند.

پزشک با توجه به علت تلخی دهان شما ،درمان را شروع می کند برای مثال اگر شما به دلیل ریفلاکس معده دچار تلخی دهان شده باشید. ممکن است دارو های ضد اسید برای شما تجویز کند.

یا اگر به دلیل دیابت نوع ۲ به این اختلال مبتلا باشید ممکن است دارویی همانند متفورمین(گلوکوفاژ) تجویز کند.

در صورتی که شما به علت مسائلی مربوط به دندان دچار این عارضه شده باشید شمارا به پزشک دندانپزشک و اگر به دلیل دیابت شیرین باشد به متخصص داخلی غدد درون ریز و در صورت ابتلا به سندرم شوگرن شما را به یک روماتولوژیست ارجاع می دهد.

طبق تحقیقاتی که در حوزه طب سنتی شده است در صورتی که علت تلخی دهان شما در هنگام صبح به خاطر ریفلاکس معده باشد، با خوردن ترکیبی از” رب” و ” به” و مقداری آب گرم بعد از غذا میتوانید مشکل تلخی دهان خود را حل کنید.

متخصصان طب سنتی بر این عقیده اند که درصورتی که دائما احساس تلخی در دهانتان دارید مبتلا به غلبه صفرا هستید. همچنین افراد مبتلا به تلخی دهان به علت غلبه صفرا می توانند با مصرف کاهنده های صفرا همانند؛ آلو، آلبالو، تمرهندی، آب انار، آب زرشک و شربت سکنجبین به درمان تلخی دهان خود کمک کنند . این افراد به هیچ وجه نباید از موادی مانند فلفل یا خرما استفاده کنند.

تلخی دهان در صبح بسیار شایع است به نحوی که بیشتر مردم آن را تجربه می کنند. این افراد معمولا بعد از بیدار شدن از خواب، طعم تلخ و ترش را در دهان خود احساس می کنند.

تلخی دهان در صبح می تواند به علت بیماری هایی همچون بیماری های باکتریایی، سینوزیت، مشکلات کبدی، مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس معده و تغذیه نامناسب باشد.

همانطور که اشاره شد، یکی از علل  دیگر تلخی دهان میتوان ریفلاکس صفراوی می باشد. این بیماری علائمی همچون سردرد، عصبانیت شدید، ریفلاکس معده ، تلخی دهان و حالت تهوع دیده می شود. تلخی دهان در این مورد باید جدی گرفته شود بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کنید.

با مراجعه به مطب دکتر مریم یعقوبی متخصص گوش حلق و بینی می توانید  این بیماری را درمان کنید.

تجمع باکتری های تولید کننده بوی بد دهان روی زبان می تواند باعث تلخی و بوی نا مطبوع  دهان  شود. در طول شب به علت ترشح کم بزاق ، باکتری های تولید کننده بوی بد دهان روی زبان جمع می شوند و به همین علت ما شاهد بوی بد دهان وتلخی دهان در هنگام صبح هستیم. این نکته حائز اهمیت است که در طول روز با ترشح بزاق بیشتر، این مشکل رفع می شود.

در جواب این سوال پر تکرار باید بگویم خیر ، تلخی دهان ارتباطی به ویروس کرونا ندارد .زیرا این ویروس مراکز چشایی مورد هدف قرار دارد به گونه ای که فرد طعم تلخی یا شیرینی را تشخیص نمی دهد.

تلخی دهان هنگام مصرف چیزی تلخ ، مانند کاسنی یا قهوه طبیعی است اما داشتن یک طعم تلخ مداوم در دهان خود، بدون در نظر گرفتن آنچه که می خورید یا می نوشید، طبیعی نیست و می تواند نشانه بیماری باشد.

تجربه مزه تلخ در دهان کاملاً رایج است و نباید نگرانی در رابطه با این اختلال داشته باشید. تلخی دهان در اکثر مواقع قابل درمان هستند. در صورتی که پزشک تشخیص دهد می توانید درمان خود را آغاز کند.

با یافتن علت و شروع درمان ، جوانه های چشایی باید به حالت طبیعی برگردند و طعم تلخ دهان از بین برود.

مطلبی که تحت عنوان « دلایل تلخی دهان را بشناسید» خواندید، به طور  اختصاصی برای وب سایت خانم دکتر مریم یعقوبی متخصص گوش حلق و بینی تهیه شده است و استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد

منبع :

https://www.healthline.com/human-body-maps/tongue#1

https://www.medicalnewstoday.com/articles/321175